دکتر حمیده آقایی / بیماری های پوستی / تبخال چیست و چگونه درمان می شود؟
مدت زمان مطالعه ۹ دقیقه

تبخال چیست و چگونه درمان می شود؟

تبخال یک زخم شایع و از بیماری های پوستی است که به علت ویروس های خانواده هرپس ایجاد می شود. عفونت تبخال در جمعیت بزرگسال شایع است و احتمال دارد افراد چندین بار این بیماری را در زندگی خود تجربه کنند. شدت زخم در برخی مواقع می تواند بسیار آزاردهنده باشد. این نوع عفونت در وهله اول به شکل یک نوع زخم صورت است که روی لب ها یا پوست صورت نزدیک منطقه دهان اتفاق می افتد و به همین دلیل ظاهری ناخوشایند را برای فرد مبتلا پدید می آورد. اما آیا تبخال خطرناک است؟ این عارضه چگونه ایجاد و درمان می شود؟ به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و درمان تبخال تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

تبخال چیست؟

تبخال یک بیماری ویروسی است که در آن جوش هایی به شکل حباب روی پوست و غشاهای مخاطی ایجاد می شود. این عارضه پوستی معمولا به صورت گروهی در قسمت های مختلف بدن، به ویژه لب ها و اطراف دهان ظاهر می شوند که قطر آنها معمولا به 2 تا 3 سانتی متر می رسد. این ویروس بسیار شایع است و بیش از 90 درصد افراد را مبتلا می کند و تنها بین 10 تا 20 درصد افراد به شکل شدید تبخال مبتلا می شوند. عامل تبخال گروهی از ویروس ها هستند که پوست، سلول های عصبی و غشاهای مخاطی انسان را آلوده می کنند. بثورات پوستی به شکل گروهی از حباب ها روی بدن ظاهر می شود که پس از مصرف داروها خشک شده و از بین می روند. هنگامی که این ویروس در بدن انسان قرار می گیرند، پاتوژن ها جمع شده و با ایمنی ضعیف ظاهر می شوند. در چنین زمانی بثورات پوستی ظاهر می شود.

علت تبخال لب چیست؟

ویروسی که باعث تبخال می شود، ویروسی به نام هرپس سیمپلکس است. این ویروس باعث ایجاد زخم های دردناکی به نام تبخال لب و همچنین تبخال لثه، زبان، دهان و داخل گونه می شود. اگرچه نادر است، اما عوارض جانبی مانند تب و درد عضلانی وجود دارد. ویروس تبخال فقط انسان را تحت تاثیر قرار داده و با عارضه ظاهری می تواند به افراد دیگر منتقل شود.

ویروس با ورود به پوست یا غشای مخاطی تکثیر می شود. بنابراین، عوارضی مانند زخم یا تب در دهان ممکن است رخ دهد. ویروس هرپس ممکن است هیچ گونه زخم یا علامتی ایجاد نکند. بنابراین، فرد ممکن است متوجه وجود تبخال نشده و عفونت بدون علامت باشد. 

انواع تبخال

همانطور که اشاره شد، ویروس هرپس سیمپلکس عامل اصلی ایجاد تبخال است. اگرچه 8 نوع از این ویروس شناسایی شده است، اما تنها دو نوع از آن سبب ایجاد تبخال در انسان می شود. به طورکلی انواع تبخال عبارتند از:

ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1

عفونت هرپس نوع یک بیشتر در داخل و اطراف دهان رخ می دهد. همچنین اغلب در نوک انگشتان، لثه ها و اندام تناسلی ظاهر می شود. این بیماری می تواند از طریق دهان، تماس با پوست یا استفاده از وسایل شخصی افراد آلوده منتقل شود.

ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2

نوع دوم ویروس هرپس سیمپلکسعمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل می شود. این ویروس غشای مخاطی اندام تناسلی و پوست اطراف آنها را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه تبخال تناسلی ظاهر می شود. این ویروس اغلب با عارضه های پوستی نمایان شده و از نظر ظاهری با تبخال لب متفاوت است. اگر ضایعه بزرگ باشد، بیمار ممکن است از درد شدید یا مشکل در حرکت یا رفتن به توالت شکایت کند.

علائم تبخال لب چیست؟

تبخال لب معمولا در سه مرحله ظاهر می شوند. در مرحله عفونت اولیه، یک تاول کوچک و دردناک پر از مایع روی یک نقطه سرخ و دردناک پوست بروز می کند که معمولا روی لب ها و نواحی داخلی دهان است. احساس مورمور شدن و درد خفیف از علائم اولیه تبخال است که می تواند به عنوان یک زنگ خطر محسوب شود. این علائم اغلب یکی دو روز قبل یا بعد از بروز تاول ها ایجاد می شود. خصوصا پس از تشکیل تاول ها سیر بیماری ادامه می یابد و تاول ها نهایتا می ترکند و از آنها خونابه خارج می شود و سپس یک زخم قهوه ای رنگ با ظاهری ناخوشایند تشکیل می شود. معمولا ۷ تا ۱۰ روز طول می کشد تا تبخال برطرف شود. تبخال معمولا روی لب ها ظاهر می شود، گاهی هم روی سوراخ های بینی، چانه و انگشتان دست هم دیده می شود.

بیشتر بخوانید: دانه های قرمز روی پوست

عوارض تبخال

همان طور که اشاره شد تبخال مسری است. ویروس تبخال می تواند از طریق پوست با پوست از شخصی به شخص دیگرمنتقل شود. ویروس هرپس سیمپلکس می تواند حتی زمانی که تاول ها ظاهر نشده اند، مسری باشد اما بیشترین خطر عفونت در زمانی است که تاول ها ظاهر می شوند تا زمانی که آنها کاملا خشک می شوند.

گاهی اوقات عواملی مانند استرس و تغییرات هورمونی بر تبخال تأثیر می گذارد. این عفونت های جزئی، یک مشکل پوستی بسیار آزاردهنده، معمولاً در عرض یک هفته خود به خود از بین می روند. با این حال، در موارد بسیار پیشرفته، تبخال باید با درمان تبخال کنترل شود.

اگر به تبخال مبتلا هستید از تماس با نوزادان، افراد مبتلا به اگزما و افراد دچار اختلال دستگاه ایمنی مثل مبتلایان به سرطان، ایدز یا گیرنده پیوند عضو خودداری کنید. عفونت تبخالی چشم که باعث ایجاد جوشگاه بر روی قرنیه می شود یکی از علل مهم کوری می باشد. این عارضه نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

پیشگیری از تبخال

به یاد داشته باشید که مرحله اول بروز تبخال به صورت علائم موضعی مانند گزگز، سوزش و خارش است و چنانچه این علائم پیدا شود بروز تبخال قابل پیشگیری نیست. برای پیشگیری از انتشار تبخال به سایر مناطق بدن یا انتقال به اشخاص دیگر روش های زیر بسیار مفید خواهد بود.

  • از تماس پوستی و یا بوسیدن دیگران در زمان بروز تاول ها بپرهیزید.
  • مسواک خود را در جای خشک نگه داری کنید و هنگام استفاده از آن از تماس لبه خمیردندان با مسواک خودداری کنید.
  • وسایل شخصیتان را با دیگران مشترک نکنید. ظروف غذاخوری، حوله ها و سایر وسایل می توانند ویروس را در زمان بروز تاول ها گسترش دهند.
  • ورزش، تمدد اعصاب و دور کردن افکار منفی، کاهش فشار منفی و استرس در درمان و پیشگیری از تبخال موثرند.
  • دست هایتان را همواره تمیز نگه دارید. وقتی تبخال زده اید دست ها را به دقت قبل از تماس با افراد دیگر بشویید.
  • چشم ها و ناحیه تناسلی مناطقی هستند که مستعد پذیرش و گسترش ویروس می باشند. از عوامل خطر ساز بپرهیزید.
  • از ضد آفتاب استفاده کنید. به لب ها و صورت قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب چه در تابستان و چه در زمستان، ضد آفتاب بزنید.

روش تشخیص تبخال

آشکارسازی یافته های بالینی ممکن است برای تشخیص بیماری کافی باشد. عفونت ناشی از ویروس تبخال توسط متخصص پوست با چشم غیر مسلح قابل تشخیص است. در موارد شدید و پیشرونده و در بیماران باردار یا بیمارانی که دارای ایمنی پایین مزمن هستند، ممکن است برای افزایش اثربخشی درمان تبخال، آزمایشاتی توصیه می شود.

درمان تبخال

برای درمان تبخال نیاز است حتما به متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا بهبودی هرچه سریعتر حاصل شود. تبخال معمولاً با قرص ها یا کرم هایی که توسط متخصص پوست تجویز می شود کنترل می شود و از بدن خارج می شود. داروهای مختلف سیستمیک و ضد ویروسی بسته به مدت و شدت عفونت در درمان تبخال موثر هستند. اگر در طول سال حملات مکرر تبخال دارید، متخصص پوست می‌تواند از یک درمان سرکوب‌کننده با هدف جلوگیری از شیوع تبخال استفاده کند.

داروهای ضد ویروسی مفیدی برای تبخال وجود دارد. اگرچه این داروهای ضد ویروسی ویروس ایجاد کننده تبخال را به طور کامل از بدن حذف نمی کنند، اما عفونت موجود را کنترل می کنند و از حذف بیماری تبخال اطمینان می دهند. برای اینکه درمان تبخال نتایج مثبتی داشته باشد، لازم است در مراحل اولیه با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: بیماری زونا چیست؟

نکات ضروری برای بهبود تبخال

رعایت توصیه‌های پزشک در دوره‌ای که علائم تبخال ظاهر می‌شود، منجر به مثبت‌تر شدن روند درمان تبخال و کاهش درد می‌شود. به طور کلی برای درمان تبخال باید به نکات زیر توجه کرد:

  • برای درمان تبخال مصرف لبنیات و سیب زمینی بهتر است افزایش یابد و از خوردن شکلات، کاکائو، غلات، بادام زمینی و ژله خودداری کنید.
  • از تمیزی ناحیه تبخال اطمینان حاصل کرده و آن ناحیه را خشک نگه دارید.
  • کمپرس یخ می تواند به کاهش التهاب و ورم تبخال کمک کند.
  • قرار گرفتن در معرض باد و آفتاب بهبودی تبخال را به تاخیر می اندازد.
  • داروهای ضد ویروس دوره تبخال را کوتاه نمی کند اما ریزش ویروس را از روی زخم افزایش می دهد بنابراین در بهبود آن موثر است.
  • در مدت عفونت از غذاهای مایع و ولرم استفاده کنید تا لب ها و نواحی مبتلا تحریک نشوند.
  • سطح لب ها را با کرم ویتامین آ مرطوب و نرم نگه دارید تا لب ها دچار خشکی نشوند و تبخال عفونی نشود.

در درمان تبخال تناسلی باید به چه نکاتی توجه کرد؟

به طور کلی، هر دو نوع 1 و 2 ویروس هرپس سیمپلکس در بدن سبب بروز تبخال شده و هر دو نوع مسری هستند. نباید فراموش کرد که ویروسی نوع 2 از طریق روابط جنسی به بدن منتقل می شود و باید در نظر داشت که ممکن است بیماری های مقاربتی دیگری نیز وجود داشته باشد. افراد مبتلا به تبخال تناسلی معمولاً علائم زیادی ندارند. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

  • احساس گزگز یا گزگز در ناحیه تناسلی
  • تاول های قرمز کوچک و دردناک در ناحیه تناسلی
  • زخم هایی که شبیه قرمزی یا ترک در اندام تناسلی هستند

در حال حاضر درمان قطعی برای تبخال تناسلی وجود نداشته و هدف از درمان تنها از بین بردن ضایعه های پوستی در ناحیه تناسلی است. استفاده از کرم های موضعی در کنار انجام کرایوتراپی از درمان های قطعی تبخال تناسلی به شمار می روند. با این حال بهترین درمان پیشگیری از ابتلا به این ویروس است.

توصیه پایانی

تبخال یک بیماری مسری و عفونی است که گاهی بدون علائم در بدن ایجاد می شود. این بیماری اگرچه شایع است، اما در موارد شدید می تواند با عوارض جانبی همراه باشد. بهترین روش برای درمان این عارضه پوستی، انجام دستورالعمل های توصیه شده از سوی پزشک و همچنین مراقبت های ساده برای جلوگیری از انتقال این ویروس است.

توجه داشته باشید به هنگام مشاهده علائم تبخال لب یا در سایر نواحی بدن، از دستکاری یا ترکاندن آن اجتناب کرده و محل تبخال را تمیز نگه دارید. همچنین، در صورت ابتلا به این عارضه از مراجعه به دندانپزشکی و همچنین انجام خدمات زیبایی مانند لیزر، فیشیال و … خودداری کنید.

دکتر حمیده آقایی

دکتر حمیده آقایی

متخصص پوست , مو , زیبایی و لیزر
عضو انجمن متخصصین پوست ایران و دارای بورد تخصصی پوست و مو

متولد سال ۱۳۵۸ در شهر تهران می باشم. تحصیلات دوره پزشکی عمومی خود را در سال ۱۳۸۳ در دانشگاه ایران به اتمام رساندم و جهت گذراندن دوره طرح عمومی به مدت ۲ سال در بیمارستان زعیم پاکدشت فعالیت داشتم.
۳ سال اول دوره تخصصی پوست و مو و لیزر را در شهر کرمان و سال چهارم را در بیمارستان تخصصی پوست رازی تهران گذراندم و در سال ۱۳۸۹ فارغ التحصیل شدم.
پس از ان به مدت دو سال و نیم در شهرستان شاهرود فعالیت حرفه ای داشتم و از سال ۱۳۹۲ در شهر تهران و اندیشه مشغول به فعالیت هستم.
در حال حاضر نیز در شهر تهران در مطب خصوصی و در کلینیک تخصصی پوست و مو و لیزر موهای زائد و چندین درمانگاه فعالیت دارم.

برچسب ها:

مقالات مرتبط

سلولیت (تجمع چربی) چیست و چه علائمی دارد؟

سلولیت (تجمع چربی) چیست و چه علائمی دارد؟

سلولیت یک عارضه پوستی است که افراد زیادی به خصوص خانم ها را درگیر می کند. مشخصه آن ظاهری گودی و برآمده از پوست است که معمولاً روی ران ها، باسن و شکم قرار دارد. این بیماری به دلیل تجمع سلول های چربی...

کربوکسی تراپی

کربوکسی تراپی

کربوکسی تراپی یک روش درمانی برای بهبود سلولیت، ترک های پوستی و سیاهی زیر چشم می‌باشد. این درمان از دهه 1930 در فرانسه رایج شد. این درمان را می توانید بر روی پلک ها، گردن، صورت، بازوها، باسن، معده و...

پسوریازیس و راه های درمان آن

پسوریازیس و راه های درمان آن

پسوریازیس (psoriasis) یک نوع بیماری پوستی خودایمنی است که با نام صدفک یا داءالصدف نیز شناخته می شود. این نوع بیماری پوستی مسری نیست و معمولا ریشه در ژنتیک دارد به گونه ای که معمولا در بدو تولد...

پرسش و پاسخ تکمیلی

سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده شده و از طریق ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد

2 دیدگاه ها
  1. مهران خدمتی

    سلام وقت بخیر .
    ابتدا تشکر کنم از اطلاعات خوب و مفید شما .

    معذرت میخوام ایا طب خال مثل جوش ها ریشه دارن یا اینکه نه فقط ویروس روی \وست تشکیل طب خال میدهد . .

    بنده چهل سال دارم راسش بنده زمانی که 8 سال تا دور ور 25 سالگی حداقل در سال بیش از ده بار طب خال دور لب هایم میزد و خیلی هم اذیت کننده بود و گاهی هنوز خوب نشده در نقطه دیگر اطراف لب هایم یکی دیگه میزد . این ادامه داشت تا یک بار یک طب خال بد جور زدم طوری که تمام اطراف لب هایم را گرفت و کار به امپول درمان کششید اما برخلاف دوره های قبل روز به روز در حال رشد بود .همیشه روی طب خوالها با باند طوری که تماس زیادی با خود طب خال نداشته باشد برای جلو گیری از گرد و خاک هم میزدم و اطاف تمیز نگه میداشتم و خشک .. اما بدتر می شد .
    اما سوال بنده اینجا هست که یک همسایه داشتیم این کارش دست پا کسی میشکست درمان میکرد و خدای هم کارش خوب بود از جا های مختلف می امدن برای درمان . این بنده خدا که الان فوت کرده خدا رحمت کنه همه اسیران خاک . وقتی وضعیت من دید به من گفت فردا بیا من زخم لب تو خوب کنم و کازری کنم که دیگه راحت بشی این میدید که من همش درگیر این طبخال هستم کل سال و چقدر ناراحت کننده هم هست .
    خلاصه فردا رفتم منزلشان دم غروب همیشه هم چند نفر برای دست پای شکسته بودن تو خونه این بنده خدا . خلاصه یک زیر انداز انداخت . یکم دارو که نمیدونم راسش چی بود هم تو کاسه داشت دو سه جور تو ظرهای مختلف . این دارو ها رو کامل روی این ابله ها مالید حتی طاولها کند و با دستمال خشک میکرد سریع از اون دارو ها میزد . و تاکید کرد دو روز دیگه بیا و تو این دور زخم من چند برابر میشه و کفت حتی کامل صورتم ورم میکنه . واینطور شد . تا چشمان هم دیگه پلکام ورم کرده بود خیلی عجیب و بد جور کل زخم و صورتم میخارید بخصوص گاهی یک باره خارشش شروع میشه برای چن ثانیه و وحشتنامک بود .خلاصه دو روز بعد رفتم با دستمال با حوصله اروم اروم باقی مانده پمادها و هر چیزی که مانده بود تمیزی کرد خیلی با دقت و یک چراغ قوه کامل نگاه کرد و با تیغ صورت تراشی شرو کرد یک محل شکافتن به طول یک سانت یا کمی بیشتر و عمق هم خیای معلوم نمیشد و نمیخورد بیشتر از سه میل بیشتر باشه . اقا این تیغ زد یکبار از زیر تیغ داخل زخم یک مایع زرد رنگ خیلی پر رنک به اندازه ده قطره بزرگ از این اومد بیرون با کمی فشار کمی اطراف زخم فشار داد این مایع بیرون می امد و با اینه ای که به دستم داده بود میدیدم . تا اینکه باز کمی پماد زد کامل همه جا پماد زد گفت برو فردا بیا نیم اعت قبل اذان مغرب فردا رفتم پیش این بنده خدا و شروع کرد به درمان و دو باره از همون محل برش قبل فشار میداد و باز مایع بیرون میامد سه بار دیگه این کار ادامه داد حمعا شاید پنج روز طول کشید درمان ولی هربار ورم کمتر میشد و زخم ها خشک تر می شدن .تا برای روز اخر دو باره با تیخ یک شکاف دیگه بزرگ تر ایجاد گرفت .و شروع به فشار دادن کرد و من با دقت نگه میکردم از شکاف عفونت بیرون میامد و اون بنده خدا میگفت این ریشه طب خال هست . و فشار میدا د ارم اروم پاک کرد تا دیگه خون اومد و خون هم اونقدر فشار داد تا خون سیاه هم دیگه نیامد . و اروم با تیغ انگار یک لایه دیگه از زخمن بیشتر شکافت و با فشار دادن زخم یک تیکه عفونت شبیه یک جوش که رو پوست میزنه و وقتی فشار میداد اروم اروم یک عفونت صفت بد جور چندش اور از زیر زخمها اومد بیرون . شاید به اندازه دوتا نخود بزرگ صفت اروم اروم اومد برون ولی داخل یک کیسه شکل شفاف بود انکار روکش داشت این با کلی مشکل کشید بیرون و کمی پماد داد . روش هم پانسمان کرد . فردا ساعت هفت .هشت صبح که پاشدم صورتم که اصلا ورم نداشت . و زخم هم کامل شروع به خوب شدن کرد . تا سه روز بعد کامل خوب شده بود و طب خالها کامل خشک شد و یک هفته اصلا دیگه زخمها جمع شده بود . و به گفته این بنده خدا من دیگه طب خال نزدم و اگر هم زدم تو سه سال گذشته دوبار ایناتفاق افتاده ولی یکی دو روزه هم خوب شده کامل .

    حالا این سوال این چی بود که این بنده خدا در اورد مثل جوش و اینکه شما این روش قبول دارید . این بنده خدا میگفت فقط من بلد هستم با عموم کسی دیگه بلد نیست . ببخهشید که طول کشید متن بنده ولی برام جالب بود کامل توضیح بدم و اینکه جوابی بگیرم ممنون

    پاسخ
    • draghaei

      سلام ممکن است شخص حصاصیت به مواد استفاده شده داشته باشد و اینکار از طرف هیچ دکتری تایید نمی‌شود.

      پاسخ
یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *